Yazılı: LINUX Geniş Anlatımı

Giris ve Genel Bilgiler

1.1 LINUX nedir?

LINUX, Intel uyumlu 386 ve yukarisi islemcilerde calisan, kernel kodu Linus Torvalds tarafindan gelistirilen ucretsiz bir isletim sistemidir. 1991 yilinda ilk kernel kodunun Linus tarafindan Internet'e konmasiyla; bircok programci herhangi bir karsilik beklemeden bu projeye katilmistir. Ayrica LINUX GNU projesine dahil edilmis ve GNU'nun butun programlari LINUX'a uyarlanmistir. Beta testi asamasi 1993 yilinda tamamlanmis ve LINUX resmi olarak duyurulmustur.




LINUX, butun diger UNIX clone'larindan beklediginiz gercek cokgorevlilik, sanal bellek kullanimi, TCP/IP ve networking destegi, duzgun bellek yonetimi gibi ozellikleri saglamaktadir.



LINUX, Intel tabanli 386 ve yukarisi islemcilerde ve onlarla uyumlu olan AMD, Cyrix gibi islemcilerde sorunsuz calismaktadir. Ancak IBM, MC (micro channel) mimarisini aciklamadigi icin MCA kullanan bilgisayarlarda su an LINUX kullanilamamaktadir. LINUX'un baska islemcilere tasinmasi islemi suruduruluyor. (MIPS, Alpha, 680x0, PowerPC gibi)





1.2. Hangi Yazilimlar LINUX'u destekler

LINUX uzerinde calisan yazilimlar: gcc, Emacs, X-Windows, TeX, Ghostscript, TCP/IP ve butun diger standart UNIX programlari.



Bunlarin disinda, DOS programlarini calistirmak icin DOSEMU. Windows tabanli uygulamalari calistirmak icin WINE gibi test asamasinda olan programlar var.



Bazi firmalar ise LINUX uzerinde ticari paketler (motif gibi) satmaktadir.





1.3. LINUX hangi bilgisayarlarda calisir?

Bilgisayarinizi LINUX'la acmak icin minimum gereksinimleriniz: 386 islemci, 2Mb bellek ve disket surucu. Ancak, kullanirken iskence cekmemeniz icin daha fazla bellek ve daha hizli bir islemciye ihtiyaciniz olacak. Eger, LINUX'da uzerinde X-Windows ara yuzunu de kullanacaksaniz, 8Mbyte bellege ihtiyaciniz olacak iyi bir performans icin.



VL Bus ve PCI anakartlari destekleniyor. Ancak MCA'le ilgili sorunlar var. SCSI kontrol kartlarinin bir kismi destekleniyor. Ozellikle BusLogic.



LINUX 386 islemcisiyle gelen bazi ozellikleri (bellek yonetimi, 32 bit register gibi) kullandigi icin 286 ve asagi islemcilerde kesinlikle calismayacaktir.



LINUX su an icin cok islemciyi desteklememektedir.





1.4. LINUX HD'de ne kadar yer kaplar?

LINUX'u calistirmak icin gerekli mimimum yer 10-15 MB kadardir. Buna gcc eklemek isterseniz 15 Mb, X11 icinde 30 MB kadar daha gerekli. Temel isletim sistemi + c derleyicisi + X11 + TCP/IP +swap icin 90-100 Mb kadar yere ihtiyac var. Ayrica tabii sizin ihtiyac duyacaginiz bos yer.





1.5. LINUX lisanli bir yazilim midir?

LINUX'un kernel lisansi Linus Torvalds'a aittir. Linus, bunu GNU General Public License'a (GPL) yerlestirmistir. Buna gore: serbestce dagitabilir, degistirebilir, kopyalayabilirsiniz. Ancak ileriki dagitimlara herhangi bir kisitlama koyamazsiniz. Ayrica, kaynak kodunu da yayinlamaniz gerekir.



Daha fazla bilgi kernel kaynak kodu ile gelen COPYING dosyasinda bulabilir.



LINUX'la gelen diger bircok programda GNU GPL'e sahiptir.





1.6 LINUX ile UNIX arasinda ne fark vardir?

UNIX, Unix System Laboratories'in (USL) bir ticari markasidir. Bu yuzden her bilgisayar firmasi kendi makinasinda calisacak UNIX isletim sistemini farkli adlarla (AIX, ULTRIX, HP/UX gibi) yayinlamaktadir. Bunlara UNIX isletim sisteminin 'clone'lari denmektedir. LINUX da bir UNIX clone'udur. Ve POSIX standardini desteklemektedir. (POSIX=Portable Operating System Interface) LINUX'la herhangi bir UNIX clone'u ile yapabileceginiz butun islemleri yapabilirsiniz.





1.7 LINUX icin kullanim kilavuzlari var mi ?

LINUX isletim sisteminin kullanim kilavuzlari, bir dizi gonullunun olusturdugu bir grup tarafindan hazirlanmaktadirlar. Hem isletim sisteminin hizla gelismesi, hemde calisma kapsaminin gittikce genislemesi nedeniyle bu kilavuzlar hergun guncellenerek gelistirilmektedir. LINUX icin kullanim kilavuzlari (ve bu kilavuzlari hazirlayan gruba) LDP LINUX Documentation Project adi verilir. Bu dokumanlar:







Installation Guide : LINUX'in nasil kurulacagini anlatir



User Guide : Kullanici el kitabi



System Adminstrators' Guide : Sistem sorumlusu el kitabi. Unutmayin, sahsi kullaniminiz icin bir LINUX kullanacaksaniz, siz de bir sistem sorumlusu olacaksiniz demektir.



Network Adminstrators' Guide : Network servisleri el kitabi. Herhangi bir sekilde network baglantisi kullanilacaksa, LINUX uzerinde TCP/IP servisleri bu el kitabinda anlatilmaktadir.



Programmers' Guide : LINUX uzerinde programlama el kitabi



Kernel Hackers' Guide : Isletim sistemi cekirdegi (kernel) programlama el kitabi.



Sozkonusu dokumanlar, LATEX kaynak kodu olarak .dvi dosyasi veya postscript dosyasi seklinde orjinal olarak







tsx-11.mit.edu:/pub/linux/docs/guides



nic.funet.fi:/pub/OS/Linux/doc/doc-project



altinda yer alirlar. TR icerisinde ise ayni dokumanlara



ftp.metu.edu.tr:/pub/linux/sunsite/docs/LDP



altindan erisilebilir.



http://sunsite.unc.edu/linux adresinde LDP ile ilgili bilgi edinilebilir.







Linux Ana Sayfası