Yazılımlar ve YZ’nin Yükselişi

Yazılımların tamamen yapay zekâ (YZ) tarafından üretilmesi, teknolojinin hızına ayak uydurmak isteyen dünyamızda hem bir naber hem de bir uyarı sinyali gibi. Peki, bu durum neden sorun yaratabilir ve ne yapmalıyız? Gelin, bu meseleyi biraz daha derinlemesine, ama sohbet havasında ele alalım.

Yazılımlar ve YZ’nin Yükselişi

Günümüzde yazılımlar, hayatımızın her köşesinde: Akıllı telefonlarımızdan arabalarımıza, hatta kahve makinemize kadar. Mesela, modern bir arabada çalışan sistemler, milyonlarca satır kodla işliyor. Dijital dönüşüm hız kesmeden devam ederken, daha hızlı, daha karmaşık ve daha çok yazılım talebi doğuyor. Ama işte bir sorun var: Bu talebi karşılayacak kadar yazılımcı yok!

Bu açığı kapatmak için yapay zekâ devreye giriyor. ChatGPT gibi araçlar, yazılımcıların adeta “sihirli bir asistanı” gibi çalışıyor; kod yazımını hızlandırıyor, hataları azaltıyor. Ancak ufukta yeni bir gerçeklik beliriyor: Yazılımların tamamen YZ tarafından, insan eli değmeden üretilmesi. Kulağa bilimkurgu gibi gelse de, bu gelecek çok uzak değil.

Neden Sorun Çıkar?

Lüksemburg Bilim ve Teknoloji Enstitüsü’nden Iván Alfonso ve Yrd. Doç. Jordi Cabot, yakın zamanda birçok yazılımın tamamen otonom YZ sistemleri tarafından üretileceğini söylüyor. Bu, yazılım geliştirme becerisi olmayan insanların bile kendi ihtiyaçlarına uygun uygulamalar yaratabileceği anlamına geliyor. Harika, değil mi? Ama her güzel hikayenin bir “ancak” kısmı var.

1. Hatalar ve Güvenlik Riskleri: YZ, ne kadar zeki görünse de kusursuz değil. Ürettiği kodlarda hatalar olabilir ya da siber saldırılara karşı savunmasız noktalar bırakabilir. Bir bankacılık uygulamasında böyle bir hata düşünün; kaos!
2. Önyargılar: YZ, beslendiği verilere göre öğreniyor. Eğer bu verilerde önyargılar varsa (ki genellikle var), YZ’nin ürettiği yazılımlar da önyargılı olabilir. Örneğin, bir işe alım yazılımı, veri setindeki cinsiyet eşitsizlikleri yüzünden kadın adayları eleyebilir. Bu, hem etik hem de toplumsal bir felaket.
3. Kontrol Sorunu: YZ’nin kendi başına yazılım üretmesi, “Bu kodu nasıl yazdı, neyi baz aldı?” gibi soruları cevapsız bırakabilir. İnsan denetimi olmadan, YZ’nin “etik” bir şekilde davranacağından nasıl emin olacağız?

Çözüm Ne?

Alfonso ve Cabot, bu riskleri azaltmak için “etik bariyerler” oluşturmanın şart olduğunu savunuyor. İnsan yazılımcılar şu anda büyük dil modellerini (LLM’ler) analiz ederek en güvenilir ve etik olanları seçiyor. Ama YZ tamamen özerkleşirse, bu denetim mekanizmasını nasıl sürdüreceğiz?

İşte burada, Alfonso ve Cabot’un geliştirdiği BESSER adlı açık kaynaklı platform devreye giriyor. Bu platform, yazılımların tasarım aşamasından itibaren etik ilkelere uygun olmasını sağlıyor. Yani, YZ’nin “kendi başına takılmasına” izin vermiyor; ona sıkı bir çerçeve çiziyor. Böylece, yazılımlar hem güvenli hem de adil oluyor.

Araştırmacılar, şöyle diyor:
“YZ’nin yazılım üretme gücünü herkesin eline vermek istiyoruz. Ama bu güç, sorumlu bir şekilde kullanılmalı. Bunun için YZ’nin davranışlarını kontrol eden mekanizmalar kuruyoruz. Bu, her bireyi ve şirketi, kendi ihtiyaçlarına uygun yazılımlar üretebilen bir ‘süper geliştirici’ haline getirebilir.”

Ne Yapmalı?

• Etik Kurallar ve Yasalar: AB’nin Yapay Zekâ Yasası gibi düzenlemeler, YZ’nin ürettiği yazılımların şeffaf, güvenli ve adil olmasını sağlayabilir. Daha fazla ülke bu tür standartlar oluşturmalı.
• İnsan Denetimi: YZ ne kadar özerk olursa olsun, insan gözetimi tamamen devre dışı kalmamalı. Yazılımların kritik noktaları, insan uzmanlar tarafından kontrol edilmeli.
• Eğitim ve Farkındalık: Yazılımcılar ve kullanıcılar, YZ’nin sınırlarını ve risklerini anlamalı. Eğitim programları, bu konuda farkındalığı artırabilir.
• Açık Kaynak Çözümler: BESSER gibi platformlar, YZ’nin etik bir şekilde yazılım üretmesine olanak tanıyor. Bu tür araçlar yaygınlaşmalı.

Son Söz

YZ’nin yazılımları tamamen kendi başına üretmesi, hem bir devrim hem de bir mayın tarlası. Bu teknoloji, hayatımızı kolaylaştırabilir, ama yanlış kullanıldığında ciddi sorunlara yol açabilir. Önemli olan, YZ’yi bir “sihirli lamba” gibi görmek yerine, onu sorumlu bir şekilde yönlendirmek. Böylece, hem teknolojinin nimetlerinden faydalanırız hem de olası felaketlerin önüne geçeriz.

Teknoloji ne kadar nötr olsa da, onu şekillendiren insan doğası. YZ, bir bıçak gibi: Mutfakta harikalar yaratabilir, ama yanlış ellerde zarar da verebilir. İnsanların “muzur” düşüncelere kapılma eğilimi, tarih boyunca her yeni buluşta karşımıza çıktı.  Önemli olan, bu potansiyeli etik bir çerçeveye oturtmak ve “iyi” kullanımı teşvik etmek. YZ’yi sorumluca yönlendirmek için eğitim, şeffaf kurallar ve toplumsal bilinç şart. Umarım bu sefer aklımızı başımıza toplar, teknolojiyi iyilik için kullanırız!

İşte bu dengeyi nasıl sağlayacağımıza dair biraz daha ayrıntılı bir bakış:

YZ ve Yazılım: Fırsatlar ve Tuzaklar

Computer - Internet Technology Design World --------------- Bilim ve Toplum - Bilim ve Teknik -- --------sosyal medya, ------facebook, Instagram, internet, Pinterest, sosyal medya, Twitter, vine------ internet,oyun,bilgisayar,bilişim,Programlama, Network,Msn,Yahoo,messenger,Gmail,Hotmail,Cep, İPhone,Android