Kitaplar edinmek, kaynakçaları derlemek, notlar tutmak, notları ilişkilendirmek ve başlıklar altında toplamak derken aslında bir yazının yayınlanması uzun ve detaylı bir süreç haline gel(ebil)mekte. Zamanla elbette pratik edinimlere sahip oluyor ve süreci daha hızlı yürütüyorsunuz. Renkli notlar, bilgi fişleri gibi yardımcı ve destekleyici çözümler elinizin altında bir arşiv olması ve farklı zamanlarda da faydalanabilmeniz için oldukça uygun olabiliyorlar. Ancak sürekli hareket halinde olduğunuzda elbette bu arşivlere ulaşmanız da zorlaşıyor.
Pek çok online uygulama bu gereksinimlerde değerlendirilebilir elbette. Yaygın olarak notlandırma süreçlerinde Evernote1 gibi uygulamalar tercih edilse de alıntıların ilişkilendirilmeleri, atıflar, kaynakçaların derlenmesi gibi daha detaylı ihtiyaçlarda daha akademik çözümler aramak gerekmekte. EndNote2 bu anlamda bilinen uygulamalardan biri.
Zoreto3 ise EndNote alternatiflerini araştırdığım süreçte karşılaştığım ve o zamandan bu
zamana blog yazımından notlara, tez yazımından denemelere pek çok yazım sürecinde kullandığım bir diğer alternatif4 5.Zotero – Kişisel Araştırma Asistanınız
Başlangıç sürecinde Andrew W. Mellon Vakfı6, Müze ve Kütüphane Hizmetleri Enstitüsü7 ve Alfred P. Sloan Vakfı8 tarafından finanse edilmekte olan proje Corporation for Digital Scholarship9 ve Roy Rosenzweig Center for History and New Media10 tarafından geliştirilmekte11.
Zotero, araştırma, alıntılama, kaynakların derlenmesi ve yönetimi amacıyla bir tarayıcı eklentisi olarak kullanılan (hala eklenti olarak da entegre şekilde kullanılabilmekte), güncel durumda başlı başına bir uygulama haline gelen açık kaynak ve özgür bir kaynakça yönetimi yazılımı. Firefox, Chrome, Safari gibi internet tarayıcılarına bir eklenti olarak kurularak kütüphane sistemleri ve online kitaplarla ilgili derlemeleri kolaylıkla uygulama içerisine aktarmak mümkün12. Ek olarak, Microsoft Word ya da LibreOffice ile de bütünleşik bir şekilde kullanılabilmekte. Böylelikle dökümanın istediğiniz bölümünde numara sırası karışıklığı olmadan kaynak belirtebilir (citation) ve yazma işleminin ardından, son kısımda hiç bir ekstra uğraş olmadan kaynakçayı otomatik bir şekilde oluşturabilirsiniz. Tüm bu süreç bilgisayar üzerinden yönetilebilmekte ve aynı zamanda bulut ortamından da erişilebilmekte. Böylelikle internet üzerinde gezinti yaparken akıllı içerik tarama sistemiyle görüntülenen içerikler (kitap, belgeler, sayfalar, video vb.) hızlı bir şekilde kaynakça olarak işaretlenebilmekte ve istenen zamanda ulaşılabilmekte13.
macOS, Linux işletim sistemi çekirdeği kullanan dağıtımlar ve Windows işletim sistemi için sunulan paketler ve eklentiler için download sayfasını ziyaret edebilirsiniz14. Daha detaylı bilgi için başlıklar halinde derlenmiş olan documentation sayfası incelenebilir. Zotpress eklentisi15 ile de araştırmalarınızı WordPress ile entegre bir şekilde yönetebilirsiniz.
Zotero Uygulamasının Özellikleri
Kitap, makale, tez, blog yazısı, günlük, röportaj, e-posta, mektup, deşifre, vb. tanımlı pek çok hazır seçenek arasından uygun seçimi yaparak metin girdilerinizi yönetmeye başlayabileceğiniz uygulamaya dair öne çıkan özellikleri şu şekilde sıralayabiliriz.
- Word, LibreOffice gibi kelime işlemcilerle bütünleşik olarak çalışabilme,
- Gelişmiş atıf sistemi ve şablonları,
- Senkronizasyon ve online erişim özelliği ile oluşturulan kütüphaneye her yerden erişebilme,
- İnternet sayfalarındaki kitap, makale ve diğer dokümanların bilgilerini hızlı bir şekilde içe aktarabilme ve kaynak gösterebilme,
- Oluşturulan kütüphane üzerinden kaynakça yönetimi gerçekleştirebilme,
- Lokal veritabanı oluşturabilme,
- Kaynakça veritabanı oluşturabilme ve düzenleme,
- Kütüphane içeriğinde dokümanların kayıt altına alınması ve veri dosyalarının saklanabilmesi,
- Kullanıcı ve kullanıcı gruplarıyla paylaşabilme.
Kaynakça oluştururken kullanacağınız biçemler arasında üniversitenizin ya da akademik kuruluşunuzun kabul ettiği biçem yok ise, Zotero > Tercihler > Gönderme Yapmak > Stiller yolu ile ek kaynakça biçemlerini uygulamaya dahil edebilirsiniz16. Bu stilleri Zoreto Style Repository sayfasından indirebilirsiniz. Örneğin APA (American Psychological Association) kaynak gösterme biçimini 6. sürümü itibariyle (American Psychological Association 6th edition (Turkish)) Türkçe destekli şekilde kullanabilirsiniz17.
Zotero’ya Kaynak Eklemek
İnternet tarayıcısına uygun eklentiyi indirdiğinizi varsayıyorum. Bu aşamada artık görüntülediğiniz bir web sayfası ya da dijital makale/kitap vb. içeriği eklentiyi tıklayarak kütüphanenize ekleyebilirsiniz. Eklenti size kaynağın ekleneceği klasör, tanımlamak için etiketler ve benzeri bilgileri soracaktır. Uygun şekilde bu alanları doldurduktan sonra işlemi tamamlayabilirsiniz.
Peki, evinizdeki, kütüphanedeki fiziksel kitapları nasıl ekleyeceksiniz?
Zotero ISBN, DOI, PMID, arXiv numaraları ile kütüphaneye kaynak ekleme imkanı sunmaktadır. Bu işlem için Tanımlayıcı Ekle butonunu tıklamanız ve elinizdeki tanımlayıcı numarasını girmeniz yeterli. Bu işlemle birlikte kitaba, makaleye vb. tanımlı tüm bilgiler kütüphanenize eklenecektir.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder
Computer - Internet Technology Design World -----------Bilim ve Teknik -----------internet,oyun,bilgisayar,bilişim,Programlama,Bilim Network,Msn,Yahoo,messenger,Gmail,Hotmail